Inscrivez-vous

Nant, on koté ki vin rich épi Lesklavaj

Nant, on koté ki vin rich épi Lesklavaj

An té Nantpou on séminèw asi Kréolité é Kréyasyon an kreyol. An pwofité pou ay vwè Mémoryal a Abolisyon a Lesklavaj.

Nant sé on vil ki kalm. An té la vandrèdi 22 févryé, é la an té yé la, an jwen mwens moun ki Lapwent an simenn. An té la pou on séminèw asi Kréolité é Kréyasyon an kreyol. An pwofité pou ay vwè Mémoryal a Abolisyon a Lesklavaj.

 

abolisyon_esklavaj

Mwen menm té senten zafè a Lesklavaj-la lwen mwen. An ni konsyans mwen-menm pa esklav é sa ka fè lontan tou sa pasé. Menm si an sav sa diré lontan, menm si an sav sa maké moun adan lespri é adan kò, ni onlo biten ki ja fèt dèpi-sa. E pou mwen sa ki ka fèt dépi-sa, jous alè pétèt osi enpowtan paskè nou pa ka jen palé dè sa. An té telman fokalizé asi ventyèm-syèk a LaGwadloup, an pa konprann sa té ké émosyoné mwen otan.

Nou a Nant, nou pa LaPwent, nou pa an Gwadloup, Nou pa antrè nèg… Nou a Nant, é ni on Mémoryal a Labolisyon a Lesklavaj : fo mwen ay vwè sa…

Le Saint-Claude

An po-o rivé, atè-la ni non a bato, ni non a koté ola yo té ka achté esklav. Sa komik vwè, on bato non ay sété SenKlòd, on dòt non ay sété Sentann, on bato non ay sété Félisité (é té ni on bon zanmi lékòl non ay sé Félisité) é an vwè on koté non ay sé “Le Môle” an Ayiti. E an ka vwè timoun ki sòti an Mémoryal-la ka pasé douvan mwen…

 

An dèwo-la toujou, é an ka vwè plak a inogirasyon-la. Sé Kristòf Wodiczko (Awtis EnpéMatéryèl) é Jilian Bonder (Awchitèk) ki fè Mémoryal-la. I owa LaLwaw, é déja i ja ka mété-w adan on anbians, on dispozisyon… Sé on koté ki wouvè, pa bizwen péyé pou ay. I owwa dlo-la, é ou ka vwè rèflé a dlo-la ka bay asi masonn-la é asi plafon-la. Anmenmdètan, sé on koté ki ni limyè, i pa an nwèsè kon ou té-é pé ka kwè, davwa i anba.

An désann andidan a Mémoryal-la, é an tann déklarasyon a Delgrès. An estèbèkwè toujou davwa, nou a Nant, nou pa a Fow SenChawl é an ka tann déklarasyon-lasa. Andidan-la ni enpé sitasyon, ta Fanon, ta Bob Marley, men osi ta Adam Smith :

Sa ki fèt an tout nasyon, tout koté ka montré, dapré mwen, travay a esklav, menm i ka parèt pa ka kouté plis ki pri a ba yo manjé, sé-y ki pi chè. Si on moun pé pa trapé ayen pou li-menm, i pé pa ni dòt entérè ki manjé tann i pé é travay o mwens i pé. Sel jan ou pé rivé a fèy travay pis ki sa ki fo pou i plen vant ay, sé pa fòs san janmé ou pé fèy vwè entérè li menm té ké pé ni. [Tradiksyon an mwen]

 

Kidonk boug-la ka bay jistifikasyon ékonomik pou arété Lesklavaj, é poukwa sa méyè dè fè moun vin salaryé… Sa ka pewmèt konprann sé Lesklavaj ki sé komansman a sistèm kapitalis…

dewo_memowyal

Apré an soti-la, an santi mwen ka woupran lèw, ka respiré, an santi mwen prèskè nèf. Poutan, majorité a sa ki té maké-la, an té ja konnèt. Kanmenmsa, an santi konsi an travèsé on biten. Ou ka pasé adan on koté ki piti pou soti adan on kouté ki wouvè kon pawkouw-la ki Lorisis-la. Sa entérésan vwè an ki jan konstruksyon-la, awchitekti-la menm ka renfowsé lidé-la. Lè an soti-la, azaw fè an jwenn on moun Gwadloup, ki vwè, pawmi non a sé bato négriyé-la, non a fanmi ay…

A lire aussi

Bye-bye 2016 !

Bye-bye 2016 !

An ay Beljik é an pa vwè pon-on moun a lòks !

An ay Beljik é an pa vwè pon-on moun a lòks !

Kréyòl lékòl

Kréyòl lékòl

Commentaires