An ka kwè kilti a-w pou ba-w manjé. Oben, kon Dani Bebel-Gislter té ka di, baton ou ni an men a-w pou rédé-w monté mòn.

Enpé ka konsidéré kilti sé pwodui kiltirèl, kon liv a-w, mizik a-w, kont a-w. Pou mwen kilti, sé tou sa dé moun ni an kè a yo, an lèspri a yo,an konpòwtasyon a yo, ka pèwmèt yo konprann yo, avan yo konnèt yo. Sé mès é labitid a-w, sé jan ou ka rèsèvwa moun ka vin oti-w, sé konpòwtasyon a-w lè ou aka moun, sé jan ou ka palé, sé sa ki ka fè ou sav fo ou fèmé bouch a-w, sé sa ka fè-w ri oben pléré, sé iswta a-w, tousa mélanjé. Pi dé moun ni menm kilti-la, pi yo kapab konprann yo, menm si yonn pa oblijé dakò èvè lòt.

Kilti, sé on biten fanmi a-w ka fè-w érityé, é sé on biten ou ka konstwi afòs kontré moun diféran, é bokanté épi yo. Davwa sé sa ki menm biten adan zòt, ka pèwmèt zò bokanté asi sa ki diféran adan zòt.

“Kilti a-w ni on syans pou pèwmèt-vou nouri kò a-w, kè a-w, lèspri a-w.”

É pou mwen, kilti a-w pou ba-w manjé. Kivédi, kilti a-w ni on syans pou pèwmèt-vou nouri kò a-w, kè a-w, lèspri a-w. Menm ou té ké jwenn on bab, oben on pwoblèm ka pété tèt a-w, “baton ou ni an men a-w, pou rédé-w monté mòn”, kon Dani Bébel-Gisler té ka di.

Men sa pé, sé mès é labitid a-w menm ki bizwen chanjé. Davwa jan ou té ka fè avan pa ka-y épi jan lavi ka woulé jòdijou. Kidonk sé kilti-la ki mérité chanjé. Sa vé di, fo ou chanjé mès é labitid a vou, é ta lézòt. Sa vé di fo konpòwtasyon a chak moun, lidé a chak moun, lèspri a chak moun chanjé.

Kijan pou fè on kilti chanjé ?

Yonn: an ka kwè fo mwen komansé pa ba-y lègzanp.

Avan an mandé moun chanjé konpòwtasyon, chanjé t’an-mwen. Avan an mandé moun chanjé lidé a yo asi tèl ou tèl, chanjé t’an-mwen.

Dé: fo mwen asèpté rézistans.

An touvé kilti-la on jan, sa vé di ni moun dèyè moun ki pa oblijé paré a chanjé konpòwtasyon senplèman pas, dapré mwen, an ka vwè pi myé.

Twa: fo mwen kouté piplis.

Jansiv fèt avan dan. Sa pé sé mwen ka fè fòt lè an ka pansé kilti-la mérité chanjé. Pétèt ni biten an pa vwè, oben biten an pa konprann, kidonk an ni pikou kouté moun, tout kalté moun, ki pé ka vwè sa ondòt jan, é kabéché pou vwè si sé mwen ka fè érè.

Kat: pasyans é longèwdètan.

On moun, onsèl moun pé pran onlo tan pou chanjé. Jijé tout on pèp. Kidonk fo mwen ké fasadé é moun lontan, pou moun pé ni tan gadé jan an ka fè, pou moun ni tan vwè jan an ka fè bon, pozé mwen kèsyon si i fo, atoupannan mwen-menm ka goumé épi mwen-menm pou chanjé konpòwtasyon an mwen ki tan mwen.

Kidonk fo moun ka asèpté mwen, fo an ka kouté yo, fo yo ka palé ban mwen. Pou sa pé fèt, fo nou ni menm langaj, menm kilti.