Lanné 2017 ka komansé, lokazyon pou viré jété on dènyé koudzyé asi 2016.

Lanné 2017 ka komansé, lokazyon pou viré jété on dènyé koudzyé asi 2016. Péyi rich pa asi anho, kon Langlètè, Lamérik, Lafrans, Litali pasé onlo tribilisayon lanné-la sa. 2016 fè nou sonjé si nou té ka kwè nou an sékirité adan sé péyi-la sa nou ni pi kou réfléchi ankò.

Men abyengadé, a on nivo pi pèwsonèl, onlo bon biten rivé mwen an 2016.

Dyablès ka vwayajé

Sé an 2016 an chayé enpé liv dèyè do an mwen a Bèwlen. Sa ban mwen lokazyon vwè pa ni pon koté ola pèp an nou pa ka rivé pozé valiz a-y, travay é pawtisipé adan sa ki ka fèt la yo yé la.

Piplis, épi tèknoloji é koudmen, ni mwayen fè Dyablès vwayajé plen dòt koté. Sé pousa an kontan an vwè bout mèt bann-annons a Dyablès dèwo lanné-lasa osi. Ni moun ki pa sav ni on woman fantastik an kréyòl ki parèt. Kontinyé ba-y lavwa.

An 2016, nou kontré osi. Zò palé mwen dè liv-la, men siwtou zò palé antrè zòt. Zò palé ba dòt moun osi. Moun ki poko té konnèt liv-la. Zò di yo a ki pwen zò enmé Dyablès, ankijan zò touvé-y pi fasil a li ki zòt té ka kwè. Ki fè enpé moun komandé Dyablès asi sit nichtwèl an mwen parapòt a zòt. Mèsi !

Désèwten pawtajé avi a yo épi moun toupatou, kon Tyitelle, Orijinal Meaty oben kkiss. Selmanti, an tibwen chagriné davwa an pa té pé vin kouté sosyété L’Ascodela bokanté asi liv-la. Erèzdibonè, jounalis a 97Land té la pou ban nou nouvèl.

Wou-aprann rakonté

Sé an 2016 vidéyo a TEDx-la sòti osi. Adan vidéyo-la sa an té ka envité tout moun a pran tan rakonté sa yo ni a rakonté an kréyòl.

Pas dapré mwen kréyòl sé sa ki pi chouké an kilti a gwadloupéyen. Kidonk, menm si tout gwadloupéyen pa ka viv men jan-la, menm si i ni gwadloupéyen a lajan é gwadloupéyen san lajan, menm si ni gwadloupéyen ki trapé lenstriksyon é dòt ki pa trapé, jenn kon vyé, avòté kon matrité, si nou ka palé menm langaj-la ni mwayen yenn konprann lòt pi myé.

Sé pou sa an té ni on pansé pou SPEG, sendika a ansényan Gwadloup ki té ka fété 40 lanné a-y an 2016.

An té kontan osi, palé épi timoun lékòl pou espliké-yo ka rakonté pé sèvi adan on sosyété pannan simenn a kréyòl lékòl. An palé épi timoun ki an kolèj é timoun ki an lisé pou di yo ankijan, dapré mwen, litérati fèt pou rédé-nou pòté on koudèy nèf asi sa nou yé pou vwè ka nou ka kenbé, ka nou ka jété adan mès é labitid an nou.

Sé pousa an ka kontinyé pawtisipé adan Séna a Jèwti Dambury. Sé on manifèstasyon ki ka ègzisté dèpi 5 lanné é ki ka chèché a fè moun rantré an litérati a Karayib-la san pwotokòl. Davwa twòp pwotokòl ka mèt distans, é distans ka anpéché nou sanblé.

Pou 2017

Pou 2017, an ka swété nou chèché rèspé. Rèspé pou sa zansèt an nou lésé ban nou. Rèspé pa vé di “pa mannyé” men “fè-y sèvi é lésé tibwen pou dòt touvé”. Rèspé pou kò an nou pas sé adan-y nanm an nou ka vwayajé. Rèspé pou limanité, ki vé di pou chak nonm, chak fanm, chak zanfan fè silans douvan lapenn a lézòt, di mèsi pou sa lézòt ka ba-w, menm jan pou yo fè silans douvan lapenn a-w, é di-w mèsi pou sa ou ka ba-y. Rèspé pou sa Latè ka pòté davwa sé-y tousèl ki pé pòté-y.

Bon lanné Dé-mil-disèt !